โครงการการออกแบบของเล่นดึงดูด ความสนใจเฉพาะช่วงสำหรับเด็กออทิสติก
เด็กออทิสติก หมายถึง เด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ มีความล่าช้าทางพัฒนาการ
ทางด้านสังคม การสื่อความหมาย ภาษา และจินตนาการ มีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์อย่างชัดเจน
เนื่องมาจากหน้าที่ของสมองบางส่วนทำงานผิดปกติ ของเล่น หมายถึง ของสำหรับเด็กเล่นเพื่อความ
สนุกหรือเพลิดเพลิน เป็นสิ่งที่เด็กสามารถจับต้องได้ และเป็นสิ่งที่จะต้องให้ความสุข ความสนุกสนาน
และความเพลิดเพลินกับเด็ก ดังนั้นของเล่นจึงไม่จำเป็นต้องเป็นสิ่งของที่ผลิตขึ้นมาเป็นของเล่นเท่านั้น
แต่เป็นอุปกรณ์อะไรก็ได้ที่เด็กนำมาเล่นแล้วได้รับความสุข ได้ผ่อนคลาย ได้เรียนรู้ อุปกรณ์ทุกอย่างที่
อยู่แวดล้อมตัวเด็ก สามารถใช้เป็นของเล่นได้ทั้งสิ้น ได้แก่
1. อวัยวะต่างๆของเด็ก เช่น นิ้วมือ แขน ขา ฯลฯ
2. เครื่องใช้ของจริง เช่น ของใช้ในครัว โต๊ะ เก้าอี้ เสื้อผ้า ฯลฯ
3. เศษวัสดุต่างๆ เช่น เศษผ้า เศษกระดาษ กระป๋อง ฯลฯ
4. วัตถุธรรมชาติ เช่น ใบไม้ ดิน ทราย กรวด น้ำ ฯลฯ
ประโยชน์ของการเล่น นอกจากเพื่อความเพลิดเพลินของเด็ก แล้วกิจกรรมการเล่นทำให้เด็ก
ได้สร้างประสบการณ์ และฝึกความสามารถในการรับรู้ เสริมสร้างความคิดในด้านต่างๆ ได้แก่
1. การรับรู้ หมายถึง ความสามารถที่ถ่ายทอดสิ่งเร้าไปยังสมอง และแปลความหมายได้อย่าง
ถูกต้องแม่นยำ การรับรู้ต้องผ่านผัสสะ 5 ได้แก่ หู ตา จมูก ลิ้น สัมผัส และการเปิดโอกาสให้เด็กได้
เล่น ทำให้เด็กได้พัฒนาความสามารถในการับรู้ด้านต่างๆ ได้แม่นยำขึ้น ได้แก่
1.1 การรับรู้เกี่ยวกับขนาด คือ การที่เด็กมีความคิดรวบยอดเกี่ยวกับขนาดของวัตถุ
โดยการมองเห็นความสัมพันธ์ของขนาดของวัตถุชิ้นหนึ่งกับอีกชิ้นหนึ่ง ของเล่นประกอบบล็อกจะช่วย
ให้เด็กมีพัฒนาการด้านนี้ดีขึ้น
1.2 การรับรู้เกี่ยวกับรูปร่าง เด็กๆจะรู้จักรูปร่างแบบง่ายๆ ประเภทสี่เหลี่ยม วงกลม
สามเหลี่ยม ของเล่นประเภทนี้จะช่วยให้เด็กมีพัฒนาการเกี่ยวกับรูปทรงได้ดีขึ้น
1.3 การรับรู้เกี่ยวกับสี ของเล่นที่มีสีสันสดใสสดๆ ประเภทแม่สีและมีสีไม่หลากหลาย
มากเกินไป จะช่วยให้เด็กเรียนรู้เรื่องสีได้ดี
1.4 การรับรู้เกี่ยวกับเนื้อวัตถุ เด็กจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับเนื้อวัตถุว่าแข็งหรือนิ่ม หยาบ
ปุกปุย จากการได้สัมผัสของเล่น
1.5 การรับรู้เกี่ยวกับน้ำหนัก การยกและหยิบจับของเล่น ทำให้ได้เรียนรู้เรื่องน้ำหนัก
2. ความคิดรวบยอด หรือมโนทัศน์ ในสถานการณ์เล่นต่างๆ โดยเฉพาะการเล่นที่พ่อแม่มี
โอกาสจัดสิ่งแวดล้อมให้หรือแนะนำการเล่น ทำให้เด็กเกิดความคิดรวบยอดที่ถูกต้องได้
3. การเสริมสร้างความนึกคิดและความคิดสร้างสรรค์ เด็กจะแสดงความนึกคิดผ่านการเล่น
ทั้งในรูปของสัญลักษณ์และภาษา การเล่นจึงเป็นการสร้างเสริมความนึกคิดและความคิดสร้างสรรค์
โดยเฉพาะการเล่นแบบอิสระ จะช่วยให้เด็กได้พัฒนาบุคลิกภาพของตนเอง มีความเชื่อมั่น และเป็น
ตัวของตัวเอง ส่วนหนึ่งของของเล่นที่ออกแบบสามารถสร้างความสัมพันธ์ของเด็กออทิสติกให้เล่น
ร่วมกันได้ โดยตามปกติแล้วเด็กออทิสติกมักเล่นคนเดียวารเล่นและของเล่น เป็นการช่วยในการ
เสริมสร้างทักษะ สมาธิ จินตนาการ และการรับรู้ทางด้านอารมณ์ สังคมจากกิจกรรมการเล่น และ
ของเล่นยังดึงดูดความสนใจเฉพาะช่วงสามารถช่วยให้เด็กมีสมาธิและพร้อมที่จะเรียนรู้แบบบูรณาการ
พร้อมทั้งช่วยในการเรียนรู้และเพิ่มทักษะในด้านการอยู่ร่วมกันทางสังคมและยังช่วยในการปรับ
อารมณ์เฉพาะช่วงเวลาได้
ผลการวิจัยพบว่า
1. ของเล่นสามารถสร้างความสนใจให้กับเด็กออทิสติกได้
2. ของเล่นเด็กออทิสติก สามารถดึงดูดความสนใจเฉพาะช่วงของเด็กออทิสติก และผลมี่
ตามมาคือการแก้ปัญหาเรื่องอารมณ์ได้ระดับหนึ่ง
ผลการวิจัยในรายละเอียดพบว่า ของเล่นสามารถประยุกต์เป็นสื่อในการเรียนรู้ของเด็ก
ออทิสติกในเรื่องต่างๆ เช่น การรับรู้ที่ตั้งของวัตถุ การวัดระยะ การรับรู้รูปทรง การรับรู้ขนาด การ
รับรู้พื้นผิว และเด็กสามารถตอบโต้และสื่อสารพฤติกรรมการเล่น และประการสำคัญของการวิจัยยัง
พบว่า ของเล่นยังเพิ่มสมาธิให้เด็กพร้อมที่จะเรียนรู้ ตามที่ครูจะจัดการศึกษาให้เด็กได้ และยังมีส่วน
ช่วยในการสร้างปฏิสัมพันธ์ของเด็กออทิสติกที่เรียนรู้ร่วมกันในชั้นเรียนพิเศษ และความสนใจพิเศษใน
เด็ก แต่ละคนกับของเล่นแต่ละชนิด