ของเล่นเด็ก ของเล่นคืออะไร ทำไมต้องมีของเล่น

ของเล่นเด็ก ของเล่นคืออะไร ทำไมต้องมีของเล่น

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 กล่าวว่า ของเล่นหมายถึง ของสำหรับเด็ก

เล่นเพื่อให้สนุกหรือเพลิดเพลิน

ลัดดาวัลย์ กัณหสุวรรณ อธิบายคำว่า ของเล่น หมายถึง วัตถุใดๆที่สร้างความสนุกสนาน

เพลิดเพลินให้แก่ผู้เล่น

ฉวีวรรณ จึงเจริญ ให้ความหมายของคำว่า ของเล่น ว่าหมายถึง สิ่งของหรือวัสดุอุปกรณ์ที่

นำมาให้เด็กเล่น บางทีก็เรียกว่า เครื่องเล่น อาจรวมถึงอุปกรณ์ดนตรี อุปกรณ์พลานามัยและอื่นๆ ซึ่ง

ของเล่น จะเป็นสื่อให้รู้จัก ได้ใช้ ได้จัดกระทำ หรือประดิษฐ์สร้างสรรค์ตามจินตนาการของเด็ก

ณัฐหทัย วาระทรัพย์ อธิบายความหมายของคำว่า ของเล่น หมายถึง วัตถุใดๆที่นำมาให้

เด็กเล่น แล้วสร้างความสนุกสนานเพลิดเพลินให้กับผู้เล่น เป็นสื่อนำเด็กไปสู่กระบวนการเรียนรู้และ

ส่งเสริมพัฒนาการทุกด้านของเด็ก

จึงกล่าวโดยสรุปได้ว่า ของเล่นเป็นสื่อที่เด็กใช้ประกอบในการแสดงออกทางพฤติกรรมที่

บางครั้งสามารถอธิบายความคิด ความคับข้องใจของเด็ก ทำให้ผู้ใหญ่หรือผู้เกี่ยวข้องทั้งหลายเข้าใจ

และจัดการศึกษาเพื่อนำไปสู่กระบวนการเรียนรู้ให้กับเด็ก

ของเล่น หมายถึง ผลิตภัณฑ์ที่มีการออกแบบและทำขึ้นมาเพื่อให้เด็กเล่น ของเล่นเป็นสิ่ง

สำคัญต่อการเรียนรู้ของเด็กทุกระดับเพื่อเป็นการพัฒนา พัฒนาของเด็กในวัยต่าง ๆ ปัจจุบัน

วิวัฒนาการของ “ของเล่นเด็ก” ได้เจริญก้าวหน้าไปมาก ไม่ว่าจะเป็นการผลิตของเล่นที่เป็นรูปเหมือน

ต่างๆ เช่น ตุ๊กตา หรือของเล่นที่เป็นเครื่องอิเล็กทรอนิกส์ ทำให้ของเล่นพื้นบ้านไทยที่มีคุณค่าได้ถูกลืม

ไปอย่างน่าเสียดาย เช่น ป๋องแป๋ง จักจั่น ปืนก้านกล้วย ลูกข่าง ล้อหลอดด้าย อีโป๊ะ เดินกะลา ม้าก้าน

กล้วย หลายคนเมื่อได้ยินชื่อของเล่นพื้นบ้านเหล่านี้ ทำให้หวนนึกถึงอดีตที่คุณปู่ คุณย่าเคยทำให้เล่น

อย่างสนุกสนานเมื่อวัยเด็ก

เด็กสมัยนี้อาจนึกไม่ออกว่าของเล่นเหล่านี้ หน้าตาเป็นอย่างไร เล่นอย่างไร เพราะของเล่น

ทุกวันนี้ ส่วนใหญ่ผลิตจากโรงงานอุตสาหกรรม มีลักษณะเหมือนกันหมด เล่นกันช่วงระยะเวลาสั้นๆ

ตามกระแสโฆษณา หรือลด แลก แจก แถมมากับสินค้าอื่นๆ “ของเล่นพื้นบ้าน” เน้นวัสดุที่ทำจาก

ธรรมชาติ และการเล่นมีความสัมพันธ์กับธรรมชาติขนบธรรมเนียม ประเพณี ที่สำคัญคือสายใยของ

ครอบครัว ที่ต้องช่วยกันหาวัสดุ ช่วยกันประดิษฐ์และเล่นร่วมกัน ผู้ใหญ่คอยแนะนำการเล่น การช่วย

ป้องกันอันตราย และสอดแทรกการสอนมารยาทการเล่น ทำให้เด็กมีความรัก ความอบอุ่น ต่างจาก

ของเล่นสมัยใหม่ที่เน้นความรุนแรง ต่อสู้แข่งขันที่สำคัญผู้ปกครองไม่มีส่วนร่วมในการเล่นของเด็ก

ของเล่น หมายถึง สิ่งของใดๆที่สามารถนำมาใช้เล่นได้ โดยมากของเล่นมักจะมีความ

เกี่ยวข้องกับเด็กและสัตว์เลี้ยง แต่ก็ไม่จำเป็นเสมอไปเพราะบางครั้งผู้ใหญ่ก็มีของเล่นเฉพาะแบบ

เช่นกัน ของเล่น ไม่จำเป็นต้องเป็นสิ่งที่ตั้งใจผลิตออกมาเพื่อการเล่นเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่อาจจะ

เป็นสิ่งของใดๆก็ได้ไม่ว่าจะเป็นของใช้ทั่วไปเช่น เครื่องครัว หรืออุปกรณ์อิเล็กโทรนิคก็ตาม หาก

สามารถนำมาเล่นเพื่อให้เกิดความเพลิดเพลินได้เช่น การโยนเล่น การปาเล่น การหมุนเล่น ก็สามารถ

เป็นของเล่นได้ ปัจจุบันของเล่น ถือว่าเป็นสิ่งจำเป็นที่ใช้ในเป็นสื่อการสอนเบื้องต้นสำหรับเด็กๆตั้งแต่

เด็กทารกก็สามารถใช้เล่นของเล่น เช่น กระดิ่ง หรือยางที่เอาไว้กัดเล่นได้ ในสมัยก่อน คนไทยจะ

ประยุกต์ของเล่นมาจากสิ่งรอบๆตัว เช่น ม้าก้านกล้วยซึ่งทำจากก้านของใบกล้วย ตุ๊กตาวัว ควาย ซึ่ง

เกิดจากการปั้นดินเหนียวให้เป็นวัว ควาย หรือ เล่นแต่งตัวตุ๊กตา ซึ่งเกิดจากการวาดรูปตุ๊กตา (มักจะ

เป็นผู้หญิง) และชุดที่จะใส่ และตัดออกมาเล่นแต่งตัวกัน

ของเล่นตามความหมายของ มอก. หมายถึง ผลิตภัณฑ์ที่มีการออกแบบและทำให้เด็กเล่น

แบ่งตาม U.S.Consumer Product Safety Commission Washington ได้ 5 กลุ่มด้วยกัน

1. ของเล่นที่ให้เด็กได้ออกแรง (Active play) ประเภทกีฬา เช่น ลูกบอล จักรยานสามล้อ

อุปกรณ์ยิมนาสติก ประโยชน์คือ เสริมสร้างร่างกายและกล้ามเนื้อให้แข็งแรง อาจจะรวมถึงอุปกรณ์

กีฬา เช่น ไม้แบดมินตันสำหรับเด็ก

2. ของเล่นที่เด็กต้องสร้างขึ้นและควบคุมการเล่นเอง (Manipulative play) เด็กสามารถ

ต่อหรือประกอบให้เป็นรูปร่างได้ เช่น เลโก้ ไม้บล็อก จิ๊กซอ หรือโมเดลชุดหุ่นยนต์ ประโยชน์คือ ฝึก

กล้ามเนื้อมือ และช่วยฝึกทักษะทางด้านคณิตศาสตร์ อย่างการก่อทรายหรือการต่อไม้บล็อก เด็ก

จะต้องคำนวณให้ฐานใหญ่เพื่อที่ยอดด้านบนจะไม่ล้ม

3. ของเล่นที่เลียนแบบของจริง (Make-Believe play) เช่น ชุดจำลองอุปกรณ์ทำครัว ชุด

เครื่องมือหมอ และชุดแต่งตัวตุ๊กตาบาร์บี้ เป็นต้น ประโยชน์คือ ฝึกทักษะให้เด็กได้ใช้ของเหมือนจริง

เพื่อเติมเต็มจินตนาการ เอื้อให้การเล่นบทบาทสมมติของเด็กสมบูรณ์แบบขึ้น

4. ของเล่นส่งเสริมจินตนาการ (Creative play) คือ ของเล่นประเภท สีน้ำ สีไม้ แป้งโด ดิน

น้ำมัน หรือเครื่องดนตรี ประโยชน์คือ ส่งเสริมจินตนาการของเด็กให้บรรเจิด

5. ของเล่นเพื่อการเรียนรู้ (Learning play) คือ ของเล่นเพื่อการพัฒนาทักษะ เช่น นิทาน

หรือเกม ประโยชน์คือ ตอบสนองการเรียนรู้ที่ไม่หยุดยั้งของเด็กวัยเด็กคุณพ่อคุณแม่อาจจะต้องเล่น

ด้วยเพื่อให้ของเล่นนั้นสัมฤทธิ์ผลและไม่ควรเลือกของเล่นที่ยากเกินกว่าเขาจะเข้าใจนะคะ อาจจะ

เริ่มต้นด้วยเกมเศรษฐี หรือเกมบันไดงู

- เหมาะกับวัยเจ้าตัวเล็ก โดยดูจากสัญลักษณ์ที่ระบุไว้ข้างกล่อง

- มาตรฐานการันตี สังเกตเครื่องหมาย มอก. (มาตรฐานโรงงานอุตสาหกรรม) เป็น

เครื่องหมายที่ใช้ในประเทศไทย

- แข็งแรงทนทาน ไม่ประกอบไปด้วยชิ้นส่วนหรือวัสดุที่แตกง่าย ตัวกล่องบรรจุของเล่น

ต้องแข็งแรงและทนทาน เพื่อสามารถป้องกันความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้นกับของเล่น

- ส่วนประกอบปลอดภัย

- วัสดุที่นำมาประกอบต้องไม่เป็นชิ้นเล็กๆที่หลุดออกง่าย

1. สีและพลาสติกที่ใช้ต้องไม่มีส่วนผสมของสารตะกั่ว ปรอท โครเมียม สารหนู พลวง

แบเรียม แคดเมียม หรือมีในปริมาณที่มอก.วางมาตรฐานไว้ค่ะ

2. หลีกเลี่ยงของเล่นที่ต้องใช้ความรุนแรงหรือมีเสียงดังเกิน 85 เดซิเบลในการเล่น เช่น ปืน

หรือประทัดที่อันตรายและก่อเสียงดังทำลายหู

3. ของเล่นอิเล็กทรอนิกส์ทั้งหลาย ต้องไม่เกิดความร้อนมากเกินไป ไม่เสี่ยงต่อการเกิดไฟฟ้า

ดูด ไม่ใช้ไฟเกินกว่า 24 โวลต์

4. ชัดเจนด้วยคำอธิบาย บนกล่องของเล่นระบุถึงส่วนประกอบและวัสดุที่ใช้ทำของเล่น รวม

ไปถึงโรงงานที่ผลิต ถ้าเป็นของเล่นนำเข้า ต้องมีบริษัทหรือโรงงานที่นำเข้าของเล่น และมีคำอธิบาย

การเล่นอย่างละเอียดด้วย เพื่อป้องกันการเข้าใจผิดและใช้งานผิดวัตถุประสงค์นั่นเอง โดยแบ่งเป็น

5. คำเตือน ถ้าเป็นของเล่นที่เลียนแบบเครื่องป้องกันตัวเช่น หมวกกันน็อก หรือแว่นตาที่

เลียนแบบนักวิทยาศาสตร์ จะต้องมีข้อความเตือนเหล่านี้ค่ะ

6. ข้อห้าม ห้ามเล่นใกล้สายไฟฟ้าแรงสูง" จะระบุไว้บนของเล่นประเภทบินได้ เช่น ว่าว

เครื่องบินบังคับวิทยุ และคำอธิบายบอกลักษณะของเล่นก็ต้องชัดเจน เช่น Specifications colors

and contents may vary from illustrations หมายถึง สีบนของเล่นอาจจะคลาดเคลื่อนไปจากสีที่

โฆษณาไว้บนกล่องบ้างเล็กน้อย อาจจะไม่สดเท่า เป็นต้น เพื่อให้เกิดความเข้าใจก่อนซื้อค่ะ

- ภัยแฝงความสนุก เมื่อรู้วิธีเลือกของเล่นให้ปลอดภัยแล้ว มาดูของเล่นที่ควรหลีกเลี่ยงกัน

บ้างนะคะ เพราะถ้านำไปเล่นอาจจะหมดสนุกไปเลยก็ได้

- ลูกปัด ลูกแก้ว เมล็ดพืช และของเล่นชิ้นเล็กๆด้วยสีสันและขนาด เจ้าตัวเล็กอาจจะ

เผลอไผลนำเข้าปากได้ง่ายค่ะ

- ลูกโป่ง ถ้าเกิดแตกขึ้นมาเจ้าตัวเล็กอาจจะเจ็บตัวจากแรงแตกของลูกโป่ง

- ของเล่นที่มีสายยาว เพราะถึงแม้กล้ามเนื้อมือกล้ามเนื้อแขนจะพัฒนาไปมากแล้ว แต่ถ้า

เชือกเกิดพันคอหรือแขนขึ้นมา เขาไม่สามารถที่จะคลายปมเชือกได้เองค่ะ

- ปืนอัดลม ปืนลูกดอก ธนู ด้วยแรงอัดเมื่อโดนตาจะทำให้เลือดออกในช่องลูกตา ทำให้ตา

บอดได้ค่ะ และอาจส่งผลถึงพฤติกรรมคือทำให้เขาซึมซับพฤติกรรมก้าวร้าวจากของเล่นที่ใช้ความ

รุนแรงด้วยนะคะ

อุบัติเหตุเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อถ้าไม่ป้องกัน ทางที่ดีถึงแม้ว่าของเล่นจะปลอดภัยหรืออันตราย

แค่ไหน ถ้าเจ้าตัวเล็กได้เล่นไปพร้อมกับคุณพ่อคุณแม่จะได้รับประโยชน์เกินกว่าสิ่งที่ของเล่นให้มาค่ะ